Essayistiek zoals het hoort In zijn eerste essaybundel, De grote vlucht inwaarts (2016), toonde Thijs Lijster zich bewust van de urgentie van filosofie en cultuurkritiek buiten de muren van de academie. Deze disciplines moeten over hun eigen grenzen heen stappen, en ‘zich weer opdringen aan de publieke sfeer’, zoals hij dat destijds uitdrukte. Het leverde een uitdagende bundel op waarin de filosofie en kritiek een verrassende blik boden op diverse culturele fenomenen, en Lijster tegelijkertijd niet terugdeinsde om met een groter gebaar deze fenomenen te duiden als symptomen van een breder probleem in onze cultuur en samenleving: als reactie op een steeds complexer wordende wereld, richt de hedendaagse mens zijn aandacht steeds meer op zichzelf en de privésfeer, en beschouwt de buitenwereld in toenemende mate als een buiten zijn macht liggend gegeven.
Taal als duisternis Wie onbevangen aan Als de tijd daar is begint, zou weleens na een aantal pagina’s het boek gefrustreerd terzijde kunnen werpen. Algauw voelt de vertelling vervreemdend, incoherent en misschien zelfs onbegrijpelijk aan. Ook wie het daar niet bij laat zitten, en wat niet wordt begrepen herleest, ‘want het zal wel aan mij liggen’, kan tot de conclusie komen dat hier niets dan wartaal staat. Het is onduidelijk wat deze taal voor wereld wil oproepen, wat hier wordt aangeduid, óf hier wel iets wordt aangeduid.
En aan het eind wint de wereld Een man die slaapt gaat, strikt genomen, niet over een man die slaapt. Allereerst valt het moeilijk uit te maken of de hoofdpersoon wel een man is: doordat het hele boek in de tweede persoon enkelvoud is geschreven, wordt de lezer uitgenodigd, verleid zelfs om zich te vereenzelvigen met de hoofdpersoon. Natuurlijk is het vrij gebruikelijk voor verhalen om de lezer uit te nodigen zich te identificeren met een of meerdere personages – volgens sommigen is het meest waardevolle aan literatuur de kracht onze empathische vermogens te versterken – waarbij nu juist de verschillen tussen personage en lezer, zoals geslacht, worden overwonnen zonder te worden opgeheven.