Leesnotitie: Catherine Merridale - Lenin in de trein

Terwijl ik Lenin in de trein las, brak er oorlog uit: Rusland viel Oekraïne binnen. Ik had tegenover vrienden de oorlogsdreiging afgezwakt, beweert dat het bij dreigementen zou blijven - oorlog zou immers in niemands belang zijn, en zou in mijn ogen voor Poetin politieke zelfmoord betekenen - maar ik kreeg ongelijk.

De hoofdlijn in Lenin in de trein is hoe Duitsland zijn best deed in 1917 om Lenin per trein richting Rusland te krijgen. De hoop was dat in het land dat sinds de Februarirevolutie dat jaar als een kruitvat was, Lenin de lont zou zijn die voor nog meer onrust en pacifistische neigingen zou zorgen. Niet dat Lenin zo pacifistisch was, maar de toen woelende Eerste Wereldoorlog was in zijn ogen een nationalistisch-imperialistische oorlog die niet de belangen van de arbeidersklasse diende, en dus niet op zijn goedkeuring kon rekenen. Door deze tegen de oorlog gekante revolutionair te helpen in Rusland te geraken, dachten de Duitsers een Russische terugtrekking uit de oorlog dichterbij te brengen.

Het is gevaarlijk te veel geschiedenis in het heden te willen lezen. Dat terwijl Rusland in de Eerste Wereldoorlog gemengd was de revolutie uitbrak en de tsaar viel, betekent allerminst dat ook nu binnenlandse onrust zal leiden tot het beëindigen van de oorlog (bovendien leert in dit geval de geschiedenis ons dat een dergelijk recept ook niet garant staat voor het heil op aarde). Weliswaar lijkt Poetins zet er een geboren uit hoogmoed, maar hoe dit zal aflopen zal afhangen van wie en wat Poetin bereid is mee te nemen in zijn val.